Nguyên tắc không bù trừ khi lập bảng cân đối kế toán
Vì việc bù trừ số dư có thể gây nhầm lẫn cho người sử dụng
báo cáo tài chính về các thông tin trọng yếu về tình hình hoạt động kinh doanh
của doanh nghiệp trong kỳ nên số dư của các tài khoản công nợ buộc phải thể hiện
theo đúng bản chất của nó khi lên bảng cân đối kế toán.
Chẳng hạn: Nếu bù trừ dư nợ và dư có của TK 131 với
nhau trên bảng cân đối kế toán thì vô hình chung chúng ta làm triệt tiêu đi khả
năng tạo tiền trong ngắn hạn của doanh nghiệp bạn bằng khoản phải thu đã bù trừ
và cũng dấu nhẹm luôn nghĩa vụ phải thanh toán khoản nợ phải trả (tiền khách ứng
trước). Người sử dụng báo cáo tài chính sẽ không có cái nhìn tổng quát về công
nợ của Công ty bạn và cho rằng hiện tại dư nợ TK 131 là do bạn đang cho khách
hàng nợ, bên bạn kinh doanh không đắt hàng đến mức mà khách hàng có thể đặt cọc
trước cho bạn vài đồng. Chỉ thấy khoản dư nợ 131 còn lại mà không phản ánh khoản
dư có đã bù trừ khiến người đọc báo cáo tài chính hiểu tình hình kinh doanh của
Công ty bạn theo một hướng khác.
Hiện nay có nhiều phần mềm kế toán đã vi phạm nguyên tắc này
chỉ vì tác giả của nó không phải là người am hiểu kế toán.
Bảng cân đối số phát sinh hay bảng cân đối thử (trial
balance) được dùng để kiểm tra, đối chiếu lại quá trình ghi chép của kế toán với
số liệu phát sinh trong kỳ. Số liệu để phản ảnh lên bảng này số liệu là của tất
cả các tài khoản phát sinh trong kỳ (kể cả không phát sinh nhưng vẫn còn số
dư). Đây là bước trung gian để lập nên các báo cáo tài chính khác. Vì vậy, số
liệu trên các tài khoản công nợ hoặc các tài khoản mang tính chất lưỡng tính có
thể dư nợ, dư có hoặc cả hai đều được thể hiện trên bảng này. Nghiễm nhiên số
liệu phát sinh của tài khoản tổng hợp là cộng số học mỗi bên nợ - có của các
tài khoản chi tiết và nó được sử dụng để lên Bảng cân đối kế toán.